toplum bilgisi sıfırlanınca

~ yenalbilgici ~ Leave a comment

Artık dergiler yok. Gazetelerin haftasonu ekleri eski iddiasıyla çıkmıyor. Televizyonlarda konuşan insan çok ama genelde sadece siyaset konuşuyorlar. Yüksek siyaset. 

İnternet medyasının da bu açıdan geleneksel medyadan farkı yok; yeni bir refleks göstermiyor.

Bu toplumda, insanlar arasında ne olduğunu nereden öğreneceğiz? Eğilimleri, yönelimleri; gerginlik ve gevşemelere yönelik analizleri; bir araya gelmeleri, ayrı durmaları… 

Anketler sadece siyasi tercihlerden haber veriyor. Onlara da ne kadar güvenilirse… 

Arada bir iki güvenilir şirket topluma dair araştırma yapmasa, bir iki belgesel çekilmese, bir iki haberci kendilerinden öyle bir şey beklenmediği halde kişisel gayretleriyle bir iki veriye ulaşmasa veya ulaşanları bizimle tanıştırmasa, sokakta röportaj yapılmasa elimizde hiçbir şey olmayacak. 

İçinde yaşadığımız hayata dair bilgi açlığı mı kalmadı? Talep mi kalmadı? Yoksa sadece onu üretme imkânları mı sıfırlandı? Toplum bilgisi üretimi artık neredeyse yok. 

Bir şeyler oluyor ama olduğuyla kalıyor; sese söze yazıya dökülmüyor.

Ankara kulislerini, sokaktan, evlerin içinden, değişen dönüşen zihinler ve ilişkilerden daha iyi biliyoruz. 

Topluma ilişkin bilgimiz giderek azalıyor. Sonra silinip gidecek. Sadece kendimizden ve bir iki arkadaşımızdan haberdar olacağız. 

Sonra belki o da bitecek.

*

Photo by Ryoji Iwata on Unsplash

bir de bize sorsaydınız

~ yenalbilgici ~ Leave a comment

Birleşik Krallık’ın yeni başbakanı Rishi Sunak… Tarihi bir an. Çünkü o bu makama oturan, Ada dışı bir etnik kökene sahip ilk başbakan. Bu şüphesiz temsiliyet açısından çok önemli. Ama bir de halka sorsalardı iyi olmaz mıydı?

Muhafazakâr Parti’nin halk tarafından seçilmiş lideri Boris Johnson’ın istifa ederek boşalttığı koltuğa, seçime gitmeden önce Liz Truss geçti. Şimdi de Sunak… İngiltere’nin yerel gazetesi The Journal güzel çakmış lafı: Teşekkürler falan da bir bize sorsaydınız?

gazımız var mı?

~ yenalbilgici ~ Leave a comment

Avrupa’da pandemi istatistiklerinin yerini yeni bir tür istatistik aldı. Artık gazeteler bunlarla dolu:

Gazımız var mı? Ne kadar var? Ne kadar ihtiyacımız var? Mevcut gaz nereden geliyor?

Gazeteciler panik rakamlarının günlük incelenme potansiyelinde bir maden buldu. Bunu işlemeye devam edecekler. Çünkü okur da bunu istiyor. Aşıyla, bulaşla ilgili istatistikleri gün gün talep edenler şimdi gaz seviyesini öğrenmek istiyor. Çünkü bu yaşamsal bir bilgi. Saygın yayınlar da bu bilgiyi öğrenmek için doğru yer.

Bu tür konularda, ibre eski usul medya kurumlarına dönüyor. Bu istatistikleri paylaşan Der Spiegel gibi kurumlara. Hollanda’da Volksrant bu konuda iddialı. Fransa’da Le Monde da ilüstrasyonda, infografikte her hafta yeni zirveler deniyor. İyi bir istikamet.

Türkiye’de bu mümkün olamayacak. Şimdilik. Çünkü gazeteler paylaşsa da paylaşmasa da, istatistiklerin kendisinden emin değiliz.

sivil bir kapak

~ yenalbilgici ~ Leave a comment

2. Elizabeth’in ardından hemen her gazete onu tacıyla tahtıyla gösteren kapaklar yaparken, Liberation farkını koymuş: Sivil bir kapak yapmış. Şık, parizyen, havalı bir kapak. Majesteleri yerine bir insanı, bir kadını gösteren bir kapak.

2. Elizabeth bir kraliçeydi şüphesiz, dolayısıyla onu taçla göstermekte beis yok ama tacın peşinden koşmadan da onu bir kraliçe gibi resmetmiş Liberation.

Bana kalırsa zaten lüzumsuz bir unvan. Herkes sivil olmalı.

*

PS: El Pais, ‘Muere Isabel II’ diye manşet atınca, İspanyolların ona 2. Isabel dediğini öğrendim. Meğer bu iki isim aynıymış.

PS 2: Bizim gazetelerde küçücük bir haber. Tamam bu kadar ön plana çıkmasına gerek yok Türkiye’de ama 70 yıldır iktidarda olan bir monarkın ölmesi illa ki haberdir. Giderek içimize çöküyoruz.